Mang tiền tỷ đi mua đất hay chuyển khoản qua ngân hàng thì thuận tiện hơn?

Nghị quyết 02 của Chính phủ khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt với các giao dịch bất động sản có giá trị lớn. Thế nhưng từ trước tới nay, việc mua bán này vẫn luôn diễn ra tình trạng “tiền trao cháo múc”.

Là người kinh doanh bất động sản, chị Loan (Quận 8, TP.HCM) cho biết, mỗi năm chị thực hiện rất nhiều hợp đồng mua đi bán lại nên chỉ muốn giao dịch qua ngân hàng (NH) để đảm bảo an toàn cho bản thân.

Tuy nhiên, đa số những người giao dịch với chị đều dùng tiền mặt, chỉ một số ít chuyển qua NH. “Có nhiều trường hợp tôi làm môi giới, người mua ra NH rút tiền xong đem lại phòng công chứng. Công chứng xong đưa tiền cho người bán rồi người bán lại đem tiền đó chuyển vào tài khoản NH. Bởi tâm lý chung của người dân là tiền trao cháo múc, hợp đồng ra công chứng và trao tiền ngay tại đó.

Nhưng đặc thù của bất động sản (BĐS) là tiền lớn, nên việc ôm tiền tỷ đi đi lại lại như vậy thực sự rất rủi ro. Vì vậy, muốn giao dịch không dùng tiền mặt thì phải bắt buộc, thậm chí chế tài mạnh chứ khuyến khích thì rất khó. Có thể kèm theo yêu cầu có chứng từ xác nhận thanh toán chuyển khoản qua NH mới được chuyển tên làm giấy chứng nhận nhà đất”, chị Loan đề xuất.

Một lý do nữa dẫn đến việc nhiều người “chuộng” giao dịch tiền mặt là để giảm bớt thuế, phí thông qua việc kê khai giá chuyển nhượng nhà đất thấp hơn giao dịch thực tế. Trong thời gian vừa qua, cơ quan thuế phát hiện và báo cáo nhiều hồ sơ khai thuế với giá chuyển nhượng thấp hơn cả giá trên bảng giá do UBND tỉnh thành công bố.

Kết quả khảo sát của Cục Thuế TP.HCM cho thấy, giá thực tế giao dịch trong năm 2018 trên thị trường bình quân cao hơn gấp 4-6 lần so với bảng giá do UBND TP.HCM ban hành. Với những trường hợp kê khai giá chuyển nhượng phù hợp với giá thị trường cũng đã cao hơn trên 3 lần so với bảng giá. Chính vì vậy mà trong năm 2018, Cục Thuế TP.HCM đã kiến nghị UBND TP.HCM có bảng giá đất dành riêng cho việc tính thuế, phí về nhà đất để tránh thất thu ngân sách, ước tính khoảng 2.000 tỷ đồng mỗi năm.

Ông Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho rằng vấn đề giao dịch tiền mặt khi mua bất động sản này cũng giống như chuyện đội nón bảo hiểm, nếu nhà nước có ý chí bắt buộc thì người dân, doanh nghiệp phải làm theo. Việc này giúp kiểm soát được nạn rửa tiền, chống tham nhũng, ngoài ra còn giảm thiểu thất thu thuế trong những trường hợp khai giá trị thấp hơn giá chuyển nhượng thực tế nhằm trốn thuế.

“Ở các nước khác gần như đã làm được. Việt Nam gặp khó khăn vì người dân có thói quen thanh toán, giao dịch tiền mặt. Tuy nhiên, cá nhân tôi khi mua một tài sản lớn, tôi vẫn muốn giao dịch, chuyển khoản qua NH để nếu xảy ra sự cố, tranh chấp sẽ có bằng chứng, an toàn hơn”, ông Nghĩa nói. Cũng theo ông Nghĩa, khi chính sách này thông qua sẽ có nhiều tiền mặt chuyển qua NH từ giao dịch BĐS và người dân sẽ phải đóng thêm phí giao dịch của NH, từ đó mà NH được hưởng lợi rất lớn.

Do vậy, cần thiết phải tính toán lại mức phí làm sao cho phù hợp nhằm khuyến khích người dân bỏ dần giao dịch tiền mặt. Ngoài ra, ở đô thị việc thanh toán qua NH thì đơn giản nhưng ở vùng nông thôn thì khá bất tiện vì các NH chưa “phủ sóng” hết. Do đó, phải chia ra khu vực hoặc có tiến độ chứ không thể áp dụng một lần chung cho cả nước.

TS. Cấn Văn Lực, Giám đốc Trường đào tạo BIDV, cho biết thực tế, trong hơn 2 năm triển khai đề án thanh toán không dùng tiền mặt đã có những tiến triển là thanh toán số, internet tăng nhanh khoảng 30%, thanh toán qua di động tăng 80%. Giao dịch BĐS qua NH góp phần thúc đẩy tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt gia tăng nhanh hơn, góp phần chống tham nhũng, minh bạch thị trường BĐS, đặc biệt sẽ hạn chế đáng kể tình trạng 2 giá (giá để tính thuế, phí và giá giao dịch thực tế).