Ậm ạch mãi mới thi công xong, đường sắt đô thị Hà Nội vẫn gặp trục trặc lớn

Sau 13 năm công bố quy hoạch và ậm ạch thi công tuyến đường sắt đô thị Hà Nội, đến khi sắp vận hành người ta mới nhận ra “một số nhà ga không gắn liền với các khu vực dân cư”.

Theo thông lệ, hễ trước một việc “chưa thành công dù lớn hay nhỏ” người ta lại đi tìm các nguyên nhân khách quan trước. Về khách quan, ông Bùi Hồng Linh - Trưởng phòng Kế hoạch và chuẩn bị đầu tư (Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội), cho biết: Các dự án đường sắt đô thị là dự án mới tại Việt Nam, kinh nghiệm triển khai thực hiện và quản lý dự án còn nhiều hạn chế nên trong quá trình triển khai dự án còn gặp nhiều khó khăn.”

Việc giải phóng mặt bằng đường sắt đô thị gặp nhiều khó khăn.

Theo ông Linh: Hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật chung áp dụng cho đường sắt đô thị Hà Nội nói riêng và của Việt Nam nói chung chưa được phê duyệt nên còn thiếu tính đồng bộ giữa các đoạn tuyến trong giai đoạn thực hiện dự án, cũng như khi khai thác vận hành. Bên cạnh đó, công tác giải phóng mặt bằng còn gặp nhiều khó khăn do chưa có quy hoạch chi tiết cho toàn bộ hệ thống đường sắt đô thị nên quỹ đất dành cho xây dựng ngày càng bị thu hẹp, lấn chiếm, hoặc bị các quy hoạch khác chồng lên trước. Điều này dẫn đến chi phí giải phóng mặt bằng tăng cao, kéo dài thời gian dẫn đến tăng thời gian thực hiện dự án lên nhiều...

Chỉ lấy một đoạn đánh giá rất ngắn của ông Bùi Hồng Linh, cũng có thể đã cho thấy cần tiếp tục thảo luận kỹ về mỗi vấn đề của nội dung dự án này.

Một vấn đề nổi lên rõ nhất theo một số ý kiến của các chuyên gia, rằng dự án đường sắt đô thị Hà Nội được thiết kế cách đây hàng chục năm nên việc bố trí vị trí một số nhà ga đã không còn phù hợp với sự phát triển của đô thị. Có nghĩa, chúng không gắn liền với các khu vực dân cư và như vậy có thể ảnh hưởng đến hiệu quả khai thác khi đưa vào vận hành (kinh doanh).

Ông Nguyễn Ngọc Quang (Đại học Twente Hà Lan), nêu dẫn chứng: Việc bố trí một số ga trên tuyến đường sắt đô thị Cát Linh- Hà Đông có vị trí cách xa khu dân cư đông đúc Royal City với khoảng cách từ 700-800 mét, trong khi đó, tuyến số 2.2 (Trần Hưng Đạo- Thượng Đình) vị trí nhà ga đặt trong công viên Thống Nhất mà không được bố trí tại khu tập thể Kim Liên là nơi đã và sẽ được tái cấu trúc với số lượng dân cư lớn, là bất hợp lý.

Sơ đồ nhà ga tuyến số 2

Ông Bùi Hồng Linh cho biết, Hà Nội đã có quy hoạch chung xây dựng thủ đô. Tuy nhiên, quy hoạch chi tiết cho từng tuyến đường sắt đô thị Hà Nội thì chỉ được xác định khi lập Báo cáo nghiên cứu khả thi, nên có nhiều vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện. Theo ông Linh, quy hoạch chung của thủ đô đã xác định các tuyến và trong quy hoạch phân khu cũng đã lồng ghép các tuyến, nhưng là lồng ghép với tỷ lệ rất lớn, nhưng khi làm chi tiết mới phát sinh nhiều vấn đề. Quy hoạch chủ yếu chạy theo các trục chính, còn khi đặt các nhà ga vào nó ảnh hưởng đến khu dân cư xung quanh. Nếu mình muốn tái cấu trúc thì phải tái cấu trúc toàn bộ khu vực dân cư đó.

Và, rồi cũng như rất nhiều hội thảo khi đề cập đến chất lượng công tác quy hoạch, người ta lại phát biểu rằng, tại nhiều đô thị đều có thể điều chỉnh lại quy hoạch sau khi được phê duyệt khoảng 10 năm Trong khi đó, hiện nay chất lượng quy hoạch của Việt Nam còn nhiều bất cập, thiếu sự phân tích cụ thể và định hướng không đúng. Bởi vậy, chính quyền thành phố nên xem xét lại quy hoạch và điều chỉnh cho phù hợp.